Mniejszość narodowa a mniejszość etniczna

I wracamy po krótkiej przerwie z kolejnym artykułem, tym razem wyjaśniającym różnice między mniejszością narodową a etniczną. Mam nadzieję, że się Wam spodoba : )

Czym różni się mniejszość narodowa od mniejszości etnicznej?

6 stycznia 2005 roku została przyjęta Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych i języku regionalnym. Według tej ustawy art. 2 pkt 1 mniejszością narodową jest grupa obywateli, która spełnia następujące warunki:

1. jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej;

2. w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją;

3. dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji; ma świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej i jest ukierunkowana na jej wyrażanie i ochronę

4. jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej 100 lat;

5. utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie

Mniejszość etniczna natomiast to grupa etniczna, która żyje na terytorium innej zbiorowości i wyróżnia się od innych odrębnym pochodzeniem i kulturą, a często także językiem i religią. Mniejszość etniczna może starać się zachować tę odrębność, aczkolwiek zdarzają się przykłady tzw. asymilacji kulturowej, kiedy członkowie jednej grupy etnicznej odłączają się od swoich pobratymców i wstępują do innej grupy etnicznej, np. Żydzi europejscy
Mniejszość etniczna w odróżnieniu od mniejszości narodowej nie posiada i nigdy nie posiadała własnego państwa, które zgodnie z funkcjonalną teorią powstania państwa jest najwyższą formą rozwoju grupy społecznej.

Mniejszości w dawnej Polsce - bardzo krótki zarys historyczny:

Przed II wojną światową Polska była krajem wieloetnicznym.

Na ziemiach należących wtedy do Polski mieszkali przedstawiciele co najmniej kilkunastu narodowości. Najliczniejszą grupę stanowili Ukraińcy (10,1%), dalej Żydzi (8,6%) i Łemkowie (3,8%). Działania wojenne i ich polityczne konsekwencje (zagłada ludności, przede wszystkim żydowskiej, zmiana granic, wysiedlenia oraz ruch migracyjny)sprawiły, że Polska stała się krajem homogenicznym (jednokulturowym), w którym mniejszości narodowe i etniczne nie stanowią więcej niż 4% ogółu ludności.

Charakterystyka mniejszości w Polsce:

Udział członków mniejszości narodowych i etnicznych w społeczeństwie obywatelskim Polski nie przekracza obecnie 4% całej populacji . W liczbach możemy mówić co najwyżej o ponad półtoramilionowej (nie przekraczającej jednak 1,8 mln osób) kategorii obywateli cechujących się posiadaniem odrębnej od polskiej tożsamości narodowej bądź etnicznej.

9 ustawowo uznanych mniejszości mniejszości narodowych w Polsce to:

• Białorusini
• Czesi
• Litwini
• Niemcy
• Ormianie
• Rosjanie
• Słowacy
• Ukraińcy
• Żydzi

Białorusini - do tej mniejszości narodowej należy około 48 tysięcy obywateli Polski. Zamieszkują głównie tereny województwa podlaskiego. Ich zdecydowana większość należy do Kościoła prawosławnego.

Czesi - stanowią stosunkowo niewielką grupę - przynależność do niej deklaruje blisko 400 osób. Zamieszkują przede wszystkim rejon Kotliny Kłodzkiej i miejscowość Zelów. Czesi przybyli do Polski między XVI a XVIII wiekiem, uciekając przed prześladowaniami religijnymi we własnym kraju.


Litwini - ta mniejszość narodowa liczy sobie około 5 tysięcy ludzi, z których zdecydowana większość mieszka w województwie podlaskim. Są to w zdecydowanej większości katolicy.


Niemcy - największa mniejszość narodowa, zamieszkująca Polskę w liczbie około 150 tysięcy, zamieszkująca głównie na terenach województw opolskiego i śląskiego. Jest to jedyna mniejszość narodowa, która ma przedstawicieli w polskim parlamencie (obecnie 1 poseł). W większości sa katolikami.


Ormianie - mniejszość ormiańska w Polsce liczy około 250 osób; mieszkają w większości wzdłuż południowej i wschodniej granicy Polski. Są przeważnie katolikami obrządku ormiańskiego lub łacińskiego.


Rosjanie - mniejszość narodowa, do której przynależność w spisie zadeklarowało ponad 3 tysiące obywateli. Są rozproszeni po całym kraju; w większości należą do Kościoła prawosławnego.


Słowacy - mniejszość, która liczy około 1700 osób; zamieszkują tereny Spiszu i Orawy. Są w większośći wiernymi Kościoła rzymskokatolickiego.


Ukraińcy - liczą 27000 ludzi. Przed wojną zamieszkiwali ziemie północno-wschodnie, jednak w wyniku przeprowadzonej w 1947 roku akcji "Wisła" zostali przesiedleni na ziemie na północy i zachodzie polski. Są grekokatolikami bądź prawosławnymi.


Żydzi - do tej mniejszości przynależność deklaruje 1000 obywateli RP. Mieszkają w dużym rozproszeniu, przede wszystkim w dużych miastach. Wyznają w większości judaizm.



Mniejszości etniczne w Polsce to:

• Karaimi
• Tatarzy
• Łemkowie
• Romowie

(do miana mniejszości etnicznych pretendują Ślązacy i Kaszubi, jednakże obie grupy uznawane są przez polskie prawo jako grupy etnograficzne)



Karaimi - najmniej liczna mniejszość etniczna w Polsce - liczy około 40 osób. Karaimi mieszkają przede wszystkim we Wrocławiu, w Warszawie i Trójmieście. Karaimi mają własny język i religię, wywodzącą się z judaizmu.


Tatarzy - do tej mniejszości należy około 450 obywateli RP; większość z nich mieszka w województwie podlaskim. Tatarzy w Polsce zatracili swój ojczysty język, pozostali jednak wierni religii - islamowi.


Łemkowie - liczą sobie ok. 6 tysięcy obywateli Polski. W przeszłości zamieszkiwali Łemkowszczyznę (Beskid Niski i część Beskidu Śądeckiego), jednak po II WŚ większość z nich została przesiedlona na obszary północnej i zachodniej Polski. łemkowie to grekokatolicy lub prawosławni.


Romowie - ta grupa etniczna liczy blisko 1 3 tysięcy obywateli. Większość Romów, prowadzących niegdyś wędrowny tryb zycia, mieszka w miastach. W zdecydowanej większości to katolicy.